«Εφόσον τα ιδιαίτερα εισοδήματα μου αρκούν διά να ζήσω, αρνούμαι να αγγίζω μέχρι και του οβολού τα δημόσια χρήματα, ενώ ευρισκόμεθα ή στο μέσον ερειπίων και ανθρώπων βυθισμένων εις εσχάτην πενίαν»
Ιωάννης Καποδίστριας
Ο άνθρωπος, ο διπλωμάτης, άξιο τέκνο της Ελλάδος, ο πρώτος Κυβερνήτης του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους
Σαν σήμερα στις 27 Σεπτεμβρίου του 1831, δολοφονήθηκε ο άνθρωπος, ο οποίος θεμελίωσε το ελληνικό κράτος και πέτυχε την ανεξαρτησία του, όμως έμελλε να βρει τραγικό θάνατο, καθώς τα συμφέροντα που έθιγε ήταν πολλά.
Η δολοφονία και οι ατιμώρητοι ηθικοί αυτουργοί
Εκείνο το πρωινό του 1827 ο Καποδίστριας, ακολουθώντας το συνηθισμένο κυριακάτικο πρόγραμμά του, ξεκίνησε για την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στο Ναύπλιο για να παραστεί στη Θεία Λειτουργία. Κινούμενος προς την εκκλησία, αντίκρισε τον Γιωργάκη και τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη να στέκονται αριστερά και δεξιά της κεντρικής πύλης εμποδίζοντας την είσοδο στον ναό. Προς στιγμήν κοντοστάθηκε και θυμήθηκε τις προειδοποιήσεις των συνεργατών του σχετικά με τις φήμες πως ορισμένα στελέχη της αντιπολίτευσης σχεδίαζαν να τον δολοφονήσουν. Αποφάσισε, όμως, να μην οπισθοχωρήσει στη θέα των δύο ανδρών.
Όταν ο Καποδίστριας πλησίασε στην είσοδο του ναού, οι Μαυρομιχαλαίοι έκαναν την κίνησή τους. Ο Κωνσταντίνος πυροβόλησε τον άτυχο κυβερνήτη στο κεφάλι, ενώ ο Γεώργιος τον μαχαίρωσε στην κοιλιά. Ο θάνατος του Ιωάννη Καποδίστρια ήταν ακαριαίος. Η σωματοφυλακή του κυβερνήτη αντέδρασε και τραυμάτισε τον Κωνσταντίνο εμποδίζοντας τη διαφυγή του. Ο αδερφός του Πετρόμπεη υπέκυψε στα τραύματά του λίγο αργότερα, αφού πρώτα διαπομπεύτηκε από το εξαγριωμένο πλήθος. Ο Γιωργάκης πρόλαβε να ξεφύγει και βρήκε καταφύγιο στη γαλλική πρεσβεία. Υπό τον κίνδυνο εισβολής του μαινόμενου πλήθους στον χώρο της πρεσβείας, ο επικεφαλής της γαλλικής αποστολής Αχ. Ρουάν παρέδωσε τον γιο του Πετρόμπεη στις αρχές της πόλης. Λίγες ημέρες αργότερα, ο νεαρός Μαυρομιχάλης δικάστηκε και εκτελέστηκε, πληρώνοντας το τίμημα των πράξεών του.
Τα γεγονότα δείχνουν πως υπήρχε σχέδιο δολοφονίας του κυβερνήτη. Το πιο πιθανόν είναι πως οι αγγλογάλλοι παρότρυναν τους Μαυρομιχαλαίους στην διάπραξη της δολοφονίας. Αν αυτή αποτύγχανε τον λόγο θα είχαν οι γαλλικές στρατιωτικές δυνάμεις. Έτσι δικάστηκαν μόνο οι φυσικοί αυτουργοί και έμειναν αλώβητοι οι ηθικοί για πολιτικούς λόγους.
Ποιος πραγματικά ήταν
Χαρισματικός, ακέραιος, ταπεινός, και ανιδιοτελής ηγήθηκε την μεταβατική περίοδο όπου η Ελλάδα τελούσε υπό την προστασία των μεγάλων δυνάμεων αφήνοντας ανεξίτηλη παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές.
Ο αδόκητος θάνατος του σπουδαίου αυτού άντρα έμελλε να καθορίσει την τύχη και το μέλλον του νεοελληνικού κράτους στα τρία χρόνια περίπου που πρόλαβε να κυβερνήσει, παραλαμβάνοντας μια εντελώς διαλυμένη χώρα, και κατάφερε να δώσει πνοή και όραμα στους ταλαιπωρημένους Έλληνες μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς.
Ο εξαθλιωμένος λαός τον υποδέχτηκε θερμά με ζητωκραυγές αποκαλώντας τον σωτήρα και ελευθερωτή και όχι άδικα.
Ο Καποδίστριας με τα πενιχρά μέσα που διέθετε προχώρησε σε καινοτόμες για την εποχή μεταρρυθμίσεις και αλλαγές που έβαλαν τον θεμέλιο λίθο για ένα σύγχρονο και ανεξάρτητο κράτος. Μεταξύ άλλων ίδρυσε την πρώτη γεωργική σχολή, πρότυπα σχολεία, αρχαιολογικό μουσείο και ορφανοτροφεία που στέγασαν τα χιλιάδες ορφανά του πολέμου.
Δημιούργησε την σχολή Ευελπίδων, μερίμνησε για τις ελληνικές αρχαιότητες, ίδρυσε τράπεζα, καταπολέμησε την πειρατεία, ανοικοδόμησε κατεστραμμένες πόλεις, αντιμετώπισε την χολέρα και την πανούκλα με υγειονομικά μέτρα και συνέχισε τους πολέμους κατά των Τούρκων οδηγώντας την Ελλάδα στην ανεξαρτησία της με το πρωτόκολλο του Λονδίνου της 3ης Φεβρουαρίου του 1830.
Η μάχη του εθνικού κυβερνήτη απέναντι στους κοτσαμπάσηδες, αλλά και τους αγγλογάλλους, του κόστισε τελικώς την ζωή του. Τα ξένα συμφέροντα που πάντα έβλεπαν με καχυποψία τον εθνικό κυβερνήτη, δεν επιθυμούσαν την παρουσία του επί μακρόν στην κεφαλή του ελληνικού κράτους. Δεν ξεχνούσαν πως ο Καποδίστριας υπήρξε χρόνια υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας και υπήρχε πάντα η αμφιβολία για τις προθέσεις του.
Ο δημιουργός της νεότερης Ελλάδας πάντοτε προχωρούσε στη ζωή του με γνώμονα την αγάπη, την προσφορά και την θεμελίωση των αρχών και των αξιών του ανθρώπου.
Είχε μια φυσική ευγένεια και μια εσωτερική καλλιέργεια που έδειχναν έναν άνθρωπο αποφασιστικό και δυνατό. που σε όλη την πολιτική του σταδιοδρομία ως διπλωμάτης και ως υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας, υπερασπιζόταν και είχε μέσα στην καρδιά του την Ελλάδα.
Δεν δίστασε να συγκρουστεί με τις μεγαλύτερες δυνάμεις της Ευρώπης όπως ήταν ο ανθέλληνας καγκελάριος της Αυστρίας ο Μέττερνιχ ή με τους άγγλους που ασκούσαν προς την Ελλάδα εχθρική πολιτική.
Χαρακτηριστικά, όταν ο Καποδίστριας παραιτήθηκε από την θέση του υπουργού των εξωτερικών ο Μέττερνιχ είχε αναφέρει τα ακόλουθα στον αιμοβόρο αρμοστή των Ιονίων νήσων Θωμά Μαίτλαντ: «Λοιπόν, στρατηγέ μου, η αρχή του κακού ξεριζώθηκε, ο κόμης Καποδίστριας ετάφη για το υπόλοιπο της ζωής του. Θα ζήσετε ήσυχα στην Επτάνησο, και η Ευρώπη θα έχει απαλλαγεί από τους μεγάλους κινδύνους με τους οποίους την απειλούσε η επιρροή του ανδρός αυτού».
Συγκρούστηκε επίσης για τα συμφέροντα της Ελλάδας με τους ντόπιους ολιγάρχες και νεόκοπους πολιτικούς που ήταν πράκτορες των ξένων συμφερόντων (Κωλλέτης, Μαυροκορδάτος) γι’ αυτό πολλές φορές έλεγε «η νίκη θα είναι δική μας, αν βασιλεύσει εις την καρδία μας μόνο το αίσθημα το Ελληνικό. Ό φιλήκοος των ξένων είναι προδότης»
Πόσο δίκιο είχε τότε κι αν μπορούσε να δει το σήμερα, οι φιλήκοοι είναι πάρα πολλοί, σχεδόν οι περισσότεροι.